Chỉ vì giúp bà con vay tiền rồi nhận lại một chút đỉnh thù lao mà hai người nông dân tầm thường bị khởi tố, truy tố về tội nhận hối lộ với mức xử phạt lên đến bảy tám năm tù giam.
- Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng oan sai là gì?
- Chân dung hung thủ sát hại 4 người trong gia đình ở Lào Cai
Quá trình bị quy kết tội danh
Theo nội dung tại hồ sơ vụ án, vào tháng 4/2011, ông Nguyễn Thành Nam (trưởng thôn thôn Lò To, xã Hàm Cần, Hàm Thuận Nam) cũng ông Nguyễn Thanh Tuấn được Ngân hàng Chính sách xã hội (CSXH) huyện Hàm Thuận Nam hợp đồng làm tổ trưởng và tổ phó tổ tiết kiệm vay vốn do Hội Nông dân xã Hàm Cần quản lý.
Trong hợp đồng này có nêu rõ nhiệm vụ, quyền hạn của hai người gồm:
- Nhận giấy đề nghị vay vốn của người nghèo;
- Tổ chức họp để bình xét cho vay;
- Lập danh sách các gia đình cần vay rồi lập hồ sơ gửi cho ban giảm nghèo cấp xã.
- Giám sát, đôn đốc các hộ nghèo sử dụng vốn vay đúng mục đích, trả nợ, trả lãi đúng hạn và xác minh đề nghị gia hạn nợ cho những gia đình khó khăn.
Nhưng do đa số hộ nghèo tại thôn đều không rành viết đơn nên họ giao hết cho ông Tuấn viết giúp, họ chỉ ký tên.
Xong, do thực hiện các nhiệm vụ trên mà ông Tuấn đã thường xuyên bỏ bê việc đồng áng gia đình ảnh hưởng đến kinh tế của gia đình. Cho nên, trong một cuộc họp hướng dẫn cho các hộ nghèo vay vốn, ông Nam có dưa ra đề nghị mong bà con có thể trợ giúp, phụ tiền xăng xe, tiền card điện thoại cho ông Tuấn đi lại, liên hệ để vay giúp tiền cho bà con và mọi người đều đồng ý.
Thế nhưng đến ngày 20-3-2015, Công an huyện Hàm Thuận Nam lại bất ngờ khởi tố và bắt giam hai người nông dân này về tội nhận hối lộ!
Buồn cười hơn, sau khi cả hai bị tạm giam gần hai tháng thì được cho tại ngoại. Có thể dễ dàng nhìn ra đây chính là kiểu đình chỉ né bồi thường oan mà cơ quan nhà nước có thẩm quyền tắc trách hay sử dụng.
Mức xử phạt nặng chả kém tham quan
Nói đến việc khởi tố hai người dân. Cáo trạng của VKSND huyện Hàm Thuận Nam ghi nhận như sau:
Thứ nhất, trong hai năm 2013-2014, ông Tuấn đã lợi dụng nhiệm vụ được giao éo buộc những hộ dân cần vay từ 10 triệu đến 30 triệu đồng phải bồi dưỡng cho mình từ 200.000 đồng đến 2 triệu đồng. Còn ông Tuấn đã nhận hối lộ của 12 hộ dân với tổng số tiền lên đến 13,6 triệu đồng.
Thứ hai, VKS cho rằng mặc dù ông Nam không trực tiếp đòi tiền hối lộ nhưng có dấu hiệu của hành vi xúi giục, gợi ý các hộ dân phải “bồi dưỡng” cho ông Tuấn. Bên cạnh đó, sau mỗi lần nhận được tiền “bồi dưỡng”, ông Tuấn có chia lại cho ông Nam hơn 1 triệu đồng nên ông Nam phải chịu trách nhiệm hình sự về hành vi nhận hối lộ.
Dựa vào các lý luận trên, ngày 6-8-2015, TAND huyện Hàm Thuận Nam tuyên án sơ thẩm phạt bị cáo Tuấn tám năm tù, bị cáo Nam bảy năm tù.
Dân nói tự nguyện trả thù lao
Quá bất bình trước bản án của tòa sơ thẩm, cả hai đã làm kháng cáo kêu oan.
Sau khi kháng cáo được thụ lý, phiên tòa phúc thẩm đã được mở ra ngay ngày 23-12-2015 tại TAND tỉnh Bình Thuận. Trong phiên xử này có điều đặc biệt là ngay cả chính những hộ dân vay tiền khai nhận số tiền mà họ đưa chỉ với mục đích để ông Tuấn có chi phí đi lại giúp họ vay tiền. Ngoài ra, những người dân này còn khai đơn tố cáo là do điều tra viên đọc cho họ viết chứ họ không hề có ý định tố cáo. Căn cứ vào những lời khai trên, TAND tỉnh Bình Thuận đã tuyên hủy toàn bộ bản án sơ thẩm để điều tra, xét xử lại.
Cơ quan có thẩm quyền đã sai nhưng không chịu nhận lỗi
Sau khi điều tra lại, Cơ quan CSĐT Công an huyện Hàm Thuận Nam đã đình chỉ điều tra hai ông Tuấn và Nam theo khoản 1 Điều 25 BLHS. Theo đó, cơ quan này cho rằng: Bị can đã chủ động khai báo thành khẩn, tích cực khắc phục hậu quả do mình làm sai, trật tự trong hoạt động vay vốn trong khu vực đã được ổn định, sai phạm của bị can cũng gây nguy hiểm cho xã hội.
Vì vậy, theo Nghề luật, cơ quan có thẩm quyền đã không thừa nhận khởi tố oan hai ông Tuấn và Nam nên hai người nông dân thường tình này không được xin lỗi, bồi thường oan.