Các trường hợp nguyên đơn khời kiện bị đơn nhưng không thể cung cấp địa chỉ chính xác về nơi ở của bị đơn đẫn đến việc Tòa án đình chỉ vụ án xảy ra khá là phổ biến. Vậy để giải quyết tình trạng này nguyên đơn sẽ phải làm gì?
Quy định đình chỉ vụ án
Căn cứ Điều 192 Bộ luật Tố tụng dân sự 2004 quy định thì nếu nguyên đơn (người đi khởi kiện) khởi kiện bằng đơn khởi kiện mà nội dung đơn không ghi đầy đủ ghi đầy đủ tên, địa chỉ cư trú hiện tại của bị đơn thì tòa sẽ trả lại đơn với lý do chưa có đủ điều kiện khởi kiện.
Bởi lẽ, Tòa không có quyền tự thông báo tìm bị đơn vì đây là nghĩa vụ của nguyên đơn. Chỉ trừ trường hợp nguyên đơn dù đã ghi cụ thể và đúng địa chỉ của bị đơn nhưng do bị đơn không có nơi cư trú ổn định cũng không thông báo địa chỉ mới nhằm cố tình giấu địa chỉ, trốn tránh nghĩa vụ đối với nguyên đơn và được coi là trường hợp cố tình giấu địa chỉ thì tòa mới thụ lý, giải quyết vụ án theo thủ tục chung.
Nhưng vấn đề phát sinh khiên quy định này vừa thiếu tính khả thi vừa đem lại bất cập là việc nguyên đơn thường phải “bó tay” trước việc tìm hiểu địa chỉ của bị đơn rồi chứng minh họ không thông báo địa chỉ mới nhằm mục đích che giấu địa chỉ.
Dân không biết làm sao, cơ quan Nhà nước cũng chỉ biết bỏ dở
Nói đến hạn chế của quy định này không thể không nhắc đến vụ án của những hộ dân ấp Cây Sắn, xã Lai Uyên (Bến Cát, Bình Dương) về tranh chấp lối đi chạy ra lộ đất đỏ.
Nội dung vụ án được ghi lại như sau:
Trước đây, các hộ dân ấp Cây Sắn, xã Lai Uyên (Bến Cát, Bình Dương) vẫn sử dụng chung một lối đi chạy ra lộ đất đỏ. Sau đó lối đi này nằm trong giấy đỏ mà huyện Bến Cát cấp cho ông PĐB (ngụ TP Cam Ranh, Khánh Hòa). Do đó để đòi lại quyền sử dụng mảnh đất, Ông B đã khởi kiện, yêu cầu TAND huyện buộc bà Đoàn Ngọc Huệ và các hộ dân trả lại lối đi.
Qua hai phiên tòa sơ thẩm, phúc thẩm, TAND huyện Bến Cát và TAND tỉnh Bình Dương đều chấp nhận yêu cầu của ông B. Ngay sau khi bản án có hiệu lực, cơ quan thi hành án đã xây một bức tường bít lại lối đi trên khiến cho con đường đi lại của những hộ dân này gặp rất nhiều khó khăn.
Trước nhức nhối ấy của các hộ dân, tháng 10-2014, TAND Tối cao sau khi tìm hiểu, đáng giá, xem xét lại 2 bản án đã ra quyết định xử giám đốc thẩm trả hồ sơ vụ án được về cho TAND huyện Bàu Bàng (từ huyện Bến Cát tách ra) thụ lý, giải quyết lại từ đầu.
Vào tháng 3-2015, ông B rút toàn bộ yêu cầu khởi kiện nên TAND huyện Bàu Bàng đình chỉ giải quyết vụ án nhưng bức tường chắn lối đi chung vẫn nằm đó.
Vì thế, để xử lý bước tường này, bà Huệ và các hộ dân nộp đơn kiện ông B ra TAND huyện Bàu Bàng để tranh chấp lối đi chung. Mặc dù, đầu năm 2016, TAND huyện Bàu Bàng đã thụ lý vụ kiện, nhưng do địa chỉ của ông B ghi đúng như địa chỉ ghi trên các bản án mà ông B là nguyên đơn mà nay ông B lại không còn ở chỗ cũ nữa nên không thể cung cấp chứng cứ có xác nhận của chính quyền địa phương nơi ông B cư trú.
Bà Huệ phân trần, hiện tài bà cũng với những hộ dân ở đây không biết nên phải làm sao để biết địa chỉ mới của ông B và có xác nhận của chính quyền địa phương nơi ông B cư trú để cung cấp cho tòa.
Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao sẽ tháo gỡ thế nào?
Theo Nghề Luật tìm hiểu, vướng mắc này sắp tới có thể sẽ được giải quyết bởi dự thảo lần một nghị quyết của Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao hướng dẫn thi hành một số quy định tại khoản 1 và khoản 3 Điều 192 BLTTDS 2015, cụ thể:
- Nếu người khởi kiện ghi đầy đủ và đúng địa nhưng sau khi thụ lý vụ án tòa không tống đạt được thông báo việc thụ lý vụ án do bị đơn, người liên quan không có mặt tại địa chỉ mà người khởi kiện cung cấp thì tòa yêu cầu người khởi kiện cung cấp địa chỉ đúng của họ.
- Nếu người khởi kiện đã áp dụng các biện pháp cần thiết nhưng vẫn không cung cấp được đúng địa chỉ của bị đơn thì có quyền yêu cầu tòa thu thập, xác minh theo quy định của pháp luật.
Trường hợp Tòa đã tiến hành thu thập, xác minh theo yêu cầu của người khởi kiện nhưng vẫn không xác định được đúng địa chỉ của bị đơn, người liên quan thì đình chỉ giải quyết vụ án, trừ những trường hợp:
- Người khởi kiện đã ghi đầy đủ và đúng địa chỉ nơi cư trú của người bị kiện nhưng họ không có nơi cư trú ổn định mà sau 24 tháng không làm thủ tục thay đổi nơi đăng ký thường trú.
- Người khởi kiện đã cung cấp địa chỉ nơi cư trú của người bị kiện liên quan theo giao dịch, hợp đồng các bên đã giao kết thì được coi là “đã ghi đầy đủ và đúng địa chỉ nơi cư trú”.
Nghề Luật nhận định quy định này có thể xem là hướng thay đổi tích cự, tháo gỡ phần nào vướng mắc của quy định pháp luật.